Baza wiedzy/publikacje

Termiczne przekształcanie odpadów

Polska, tak jak inne kraje członkowskie UE, zobowiązała się do osiągnięcia poziomu recyklingu na poziomie minimum 55% odpadów do 2025 roku, do roku 2030 – 60%, a do 2035 roku – 65%. Unijne przepisy regulują także ile maksymalnie odpadów może trafiać na składowiska. W 2035 r. ma to być nie więcej niż 10% zbieranych odpadów komunalnych.

Realizacja ITPOK-u w Poznaniu była jednym z najważniejszych działań ekologicznych podjętych w związku z realizacją nowoczesnego sytemu gospodarowania odpadami w aglomeracji poznańskiej. Warto podkreślić, że jest to jedyna w Polsce instalacja, która została zrealizowana na mocy umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, zawartej 8 kwietnia 2013 r. pomiędzy miastem Poznań, które odpowiedzialne jest za zabezpieczenie strumienia odpadów, a spółką PreZero Zielona Energia, odpowiadającą za eksploatację instalacji.

W Europie funkcjonuje ponad 500 spalarni odpadów, na całym świecie ponad 2500, a w Polsce ledwie 9. Dlatego konieczna jest budowa kolejnych. Wbrew obawom, budowa instalacji nie jest groźna dla środowiska. Konieczne jest zatem obalenie szeregu mitów.

Na świecie funkcjonuje ponad 2500 instalacji termicznego przekształcania odpadów (ITPO), w Europie jest ich ponad 500, w Polsce mamy ich zaledwie 9. Jedynym regionem, w którym działają dwie instalacje odzysku energii z odpadów, jest województwo wielkopolskie, w którym funkcjonują one w Poznaniu i Koninie.

W 1999 roku Rada Miasta Konina podjęła uchwałę o utworzeniu Miejskiego Zakładu Gospodarki Odpadami Komunalnymi. Był to początek nowego podejścia do gospodarki odpadowej w regionie. Od 2011 roku MZGOK jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, a jej udziałowcami jest 36 samorządów subregionu konińskiego, zamieszkiwanych przez ponad 370 tys. osób.

Pomimo że spalanie odpadów na skalę przemysłową znane i stosowane praktycznie jest już od blisko 150 lat, to ciągle każdy pomysł budowy takiej instalacji budzi ogromne emocje i protesty społeczne. Zastanawiające jest, dlaczego budowa spalarni odpadów spotyka się z tak ogromnym oporem.

Według danych GUS-u, w 2021 roku w Polsce wytworzono 121 mln ton odpadów, z czego 11,3% (13,7 mln ton) stanowiły odpady powstające w gospodarstwach domowych. W czołówce regionów wytwarzających najwięcej odpadów komunalnych znalazły się województwa: mazowieckie – ponad 1,9 mln ton, śląskie – ponad 1,7 mln ton oraz wielkopolskie – niemal 1,3 mln ton.

Znane z socjologii określenia: „syndrom NIMBY” (ang. not in my backyard – wszędzie, tylko nie na moim podwórku) i „syndrom BANANA” (ang. build absolutely nothing, anywhere near anything – nie budować absolutnie niczego, nigdzie i w pobliżu czegokolwiek) doskonale ilustrują sytuację, z jaką spotykają się samorządowcy czy przedsiębiorcy chcący dziś zbudować instalację termicznego przekształcania odpadów (ITPOK) w Polsce.

W Polsce funkcjonuje dziewięć instalacji termicznego przekształcania odpadów. W najbliższych latach ich liczba może się zwiększyć czterokrotnie. Do 30 grudnia 2022 można było składać wnioski na finansowe wsparcie budowy ITPO. Zainteresowanie inwestorów okazało się ponad trzykrotnie większe od zakładanej pierwotnie alokacji program